ความหมาย
โรคเบาหวาน (Diabetes; DM) หมายถึง โรคที่เกิดจากความบกพร่องของการสร้างฮอร์โมนที่ดึงน้ำตาลในเลือดเข้าไปไว้ในเซลล์ (ฮอร์โมนอินซูลิน) ที่ผลิตจากเซลล์ของตับอ่อน หรือจากความบกพร่องในการทำงานของโรคเบาหวาน ทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดสูงมากกว่าปกติ
ปัจจัยเสี่ยงของการเกิดโรคเบาหวาน มีดังนี้
- อายุ ≥ 45 ปี
- เพศชาย
- มีประวัติญาติสายตรง (พ่อ แม่ พี่ น้อง) เป็นโรคเบาหวาน
- ดัชนีมวลกาย ≥ 23 กก./ ม.2
- ขนาดรอบเอว เพศชาย > 90 ซม., เพศหญิง > 80 ซม.
- เป็นโรคความดันโลหิตสูง
ชนิดของโรคเบาหวาน
โรคเบาหวานชนิดที่ 2 พบได้บ่อยที่สุดถึง 95% ในคนไทย โดยมักพบบ่อยในวัยผู้ใหญ่/ วัยทำงาน ผู้ที่มีน้ำหนักเกิน หรือมีภาวะอ้วน
การควบคุมโรคเบาหวาน
ควรควบคุมให้ระดับน้ำตาลในเลือดขณะอดอาหารอยู่ในช่วง 70-110 มก./ดล
วิธีการควบคุมเบาหวาน
- การรับประทานอาหาร กินอาหารให้ครบ 5 หมู่ โดยปรับสัดส่วนของอาหารในปริมาณที่พอเหมาะ ได้แก่ คาร์โบไฮเดรต 50% ไขมัน 30 – 35% และโปรตีน 15 – 20% ของพลังงานรวมต่อวัน (หากไตทำงานปกติ)
- แอลกอฮอล์ ไม่แนะนำให้ดื่มแอลกอฮอล์ หากหลีกเลี่ยงไม่ได้ควรจำกัดปริมาณในการดื่ม โดยไม่เกิน 1ดื่มมาตรฐาน ในผู้หญิง และ ไม่เกิน 2 ดื่มมาตรฐาน ในผู้ชาย
- การออกกำลังกาย ควรเป็นการออกกำลังกายแบบแอโร-บิคอย่างสม่ำเสมอ ร่วมกับการออกกำลังกายแบบต้านแรง ได้แก่ การยกน้ำหนัก การออกกำลังด้วยยางยืด 2 ครั้ง/สัปดาห์
- การใช้ยารักษาและการไปตรวจตามแพทย์นัด
- การใช้ยาชนิดรับประทาน หรือการใช้ยาฉีดอินซูลิน ควรใช้ให้ถูกขนาดและถูกเวลา ตามคำแนะนำของแพทย์ ไม่ควรหยุด เพิ่ม/ลดยาเอง กรณีลืมรับประทานยา ให้รับประทานทันทีที่นึกขึ้นได้
- ควรพกลูกอมติดตัวอยู่เสมอ หากมีอาการของระดับน้ำตาลในเลือดต่ำ เช่น ใจสั่น มือสั่น เหงื่อออกมาก ใจหวิว หงุดหงิด ปวดศีรษะ หน้ามืด ควรอมลูกอมทันทีหรือดื่มน้ำหวานครึ่งแก้ว หากอาการยังไม่ดีขึ้นให้รีบไปพบแพทย์หรือสถานพยาบาลใกล้บ้านเพื่อตรวจหาความผิดปกติ
ควรไปตรวจตามแพทย์นัดทุกครั้ง และหมั่นสังเกตอาการผิดปกติ
